چگونه بعد از عمل بینی مسواک بزنیم تا به بینی فشار وارد نشود؟

چرا مسواک زدن بعد از عمل اهمیت دارد و چه خطراتی دارد؟

مسواک نزدن یا شستن نامناسب دهان میتواند باعث تجمع باکتری، التهاب لثه و بوی نامطبوع شود که هم برای بیمار آزاردهنده است و هم احتمال عفونت محل های برش یا بخیه را افزایش میدهد. از طرف دیگر مسواک زدن با فشار زیاد، تکان های ناگهانی سر یا استفاده از ابزار نامناسب میتواند:

• باعث حرکت اسپلینت یا تغییر محل استئوتومی شود،

• خونریزی یا باز شدن بخیه را تشدید کند،

• به دلیل بالا رفتن فشار داخل دهان و جابجایی بافتها به بینی فشار وارد کند.
  بنابراین هدف ایجاد تعادل بین حفظ بهداشت دهان و حفاظت از بینی است.

چه زمانی از مسواک زدن پس از جراحی شروع کنیم؟

• روزهای اول بعد از عمل بینی (24 تا 48 ساعت اول): اگر جراح توصیه کرده است که دهان را بشویید، معمولاً با احتیاط و شستشوی ملایم با آب و دهانشویه های نمکی یا تجویز شده می توانید شروع کنید. مسواک زدن مکانیکی در 24 ساعت اول معمولاً توصیه نمیشود مگر اینکه جراح خلاف آن را گفته باشد.

• 3 تا 7 روز اول: مسواک نرم و کوچکتر با حرکت ملایم و بدون فشار مستقیم روی لب بالا و ناحیه اطراف بینی مناسب است. اگر اسپلینت داخلی یا پانسمان دارید، از هر گونه فشار زیاد پرهیز کنید.

• 7 تا 14 روز: در صورتی که بخیه ها برداشته شده یا شرایط بهداشتی مناسب باشد، میتوانید به آرامی به مسواک زدن کمتر محافظه کارانه بازگردید اما همچنان از فشار زیاد و حرکات ناگهانی بپرهیزید.

• بیش از 2 هفته: در اکثر موارد اجازه استفاده از مسواک معمولی داده میشود اما اگر تورم یا حساسیت باقی مانده است، باز هم با ملایمت عمل کنید. همیشه دستورات مخصوص دکتر حامد عباسی را مبنا قرار دهید.

ابزارهای مناسب و آماده سازی قبل از مسواک زدن

• انتخاب مسواک: از مسواک با سر کوچک و موهای بسیار نرم استفاده کنید تا نیاز به فشار کمتر شود و دسترسی به نواحی عقب دهان ساده تر شود. سر کوچک به شما امکان میدهد حرکت محدودتری داشته باشید و به لب بالا یا ناحیه تحتانی بینی فشار وارد نکنید.

• خمیر دندان: خمیر دندان معمولی بدون ذرات ساینده بسیار قوی مناسب است. اگر لثه ها حساس هستند، از خمیر دندان مخصوص حساسیت استفاده کنید.

• آب نمکی یا دهانشویه: شستشوی ملایم با سرم نمکی گرم (با دستور پزشک یا داروساز) برای کاهش التهاب و کمک به پاکسازی مناسب است. از دهانشویه های الکلی قوی در روزهای اولیه خودداری کنید مگر تحت نظر پزشک.

• صندلی و موقعیت: روی صندلی بنشینید یا مقابل آینه بایستید، اما از خم شدن شدید به جلو یا فشار آوردن به سر خود پرهیز کنید. سر را در زاویه ای قرار دهید که نیازی به کشیدن لبها یا بغل کردن صورت نباشد.

• دستها و نور: دستها را بشویید و از نور مناسب استفاده کنید تا نیاز به فشار اضافه برای دیدن ناحیه دندانها نداشته باشید.

تکنیک قدم به قدم مسواک زدن بدون ایجاد فشار به بینی

این بخش مهم ترین و کاربردی ترین قسمت مقاله است و هر گام با جزئیات شرح داده میشود.

گام 1: آماده سازی و قرارگیری

• قبل از شروع، گلوی خود را کنترل کنید تا از هر گونه ترشحات یا خونریزی احتمالی آگاه باشید.

• روی صندلی با پشتی مناسب بنشینید. سر را به جلو نچرخانید و به عقب نبرید. زاویه سر حدود 15 تا 30 درجه رو به پایین مناسب است تا نیازی به فشار آوردن لب بالایی نباشد.

گام 2: نگه داشتن مسواک

• مسواک را با گرفتن دسته مثل مداد نگه دارید تا حرکت ظریف و کنترل شونده باشد. گرفتن محکم دسته باعث میشود ناخودآگاه فشار بیشتری وارد کنید.

• از حرکات مچ دست به جای حرکت بازو استفاده کنید تا تکان های ناگهانی کاهش یابد.

گام 3: تکنیک حرکت

• موهای مسواک را با زاویه ملایم به سمت تاج دندانها قرار دهید و از حرکات رفت و برگشتی خیلی کوتاه و سطحی استفاده کنید. هدف پاکسازی پلاک است نه ساییدن شدید.

• برای دندانهای جلویی بالا، حرکات را کوتاه و کنترل شده انجام دهید. از فشار دادن مسواک به لثه ها یا لب بالا خودداری کنید.

• برای سطوح داخلی دندانها و دندانهای عقبی، مسواک را با زاویه مناسب و حرکات کوتاه استفاده کنید.

گام 4: مراقبت از لب و ناحیه بین بینی و لب

• هنگام مسواک زدن لب بالا را با انگشت شست به آرامی نگه دارید تا از کشیده شدن ناگهانی یا تماس مستقیم با ناحیه بینی جلوگیری شود.

• به هیچ عنوان لب را نکشید و به سمت بالا نکشید، زیرا این کار میتواند فشار مکانیکی روی پایه بینی ایجاد کند.

• اگر لازم است لب بالا را جابجا کنید، این کار را با انگشتان بسیار ملایم و با کمترین جابجایی انجام دهید.

گام 5: شستشو و استفاده از دهانشویه

• پس از مسواک زدن، از آب ولرم یا محلول نمکی برای شستشوی ملایم استفاده کنید. لب ها و فک را به آرامی تکان دهید و از غرغره و آبکشی شدید خودداری کنید.

• غرغره بلند یا با فشار باعث افزایش فشار داخل حفره های دهان و بینی میشود؛ لذا غرغره باید کوتاه و ملایم باشد.

• اگر از دهانشویه استفاده میکنید از نمونه های بدون الکل و مطابق با دستور پزشکی استفاده کنید.

گام 6: زمان بندی و تکرار

• مسواک را صبح و شب انجام دهید. زمان مسواک زدن را کمتر و با کیفیت تر کنید تا دهان پاک شود بدون اینکه نیاز به فشار اضافی باشد.

• در هفته های اول ممکن است لازم باشد مسواک زدن را به جلسات کوتاه تر اما مکرر تقسیم کنید تا خستگی و احتمال فشار کاهش یابد.

نکات ویژه برای استفاده از مسواک برقی، نخ دندان و ابزار کمکی

• مسواک برقی: استفاده از مسواک برقی در روزهای نخست میتواند باعث ایجاد لرزش و انتقال ارتعاش به ناحیه بینی شود. توصیه دکتر حامد عباسی این است که تا حداقل 10 تا 14 روز پس از جراحی از مسواک برقی استفاده نکنید مگر اینکه جراح اجازه داده باشد. پس از این دوره از حالت با شدت کمتر و نوک نرم استفاده کنید.

• نخ دندان و بین دندانی: نخ دندان باید با دقت و بدون کشش ناگهانی استفاده شود. از کشیدن نخ با حرکات سریع یا با فشار زیاد پرهیز کنید. استفاده از مسواک بین دندانی نرم به عنوان جایگزین در هفته های اول منطقی است.

• ابزارهای کمکی مانند دهانشویه ضدعفونی کننده: اگر تجویز شده اند، طبق دستور مصرف کنید. از دهانشویه های قوی الکلی یا تجویز نشده در روزهای اول خودداری نمایید.

اشتباهات رایج که باید از آنها پرهیز کنید

• کشیدن یا تکان دادن شدید لب بالا: باعث اعمال فشار مکانیکی روی پایه بینی میشود.

• خم شدن شدید به جلو هنگام مسواک زدن یا شستن دهان: افزایش فشار خون سر و احتمال خونریزی.

• غرغره طولانی، قوی یا اسپری کردن آب با فشار: افزایش فشار داخلی و احتمال باز شدن محل های بخیه.

• استفاده از ابزارهای خشن یا مسواک سفت: صدمه به لثه و نیاز به تحریک بیشتر در نتیجه فشار روی بینی.

• نادیده گرفتن درد یا خونریزی مداوم: هر گونه خونریزی یا درد غیرمعمول باید بلافاصله به جراح گزارش شود.

اگر خونریزی یا درد هنگام مسواک زدن رخ دهد چه کنیم؟

• فوراً مسواک را کنار بگذارید و با گاز استریل یا تکه تمیز پارچه به آرامی محل خونریزی را فشار دهید بدون اینکه به بینی فشار بیاورید.

• سر را در زاویه طبیعی نگه دارید و از خواباندن سر به عقب خودداری کنید.

• اگر خونریزی متوقف نشد یا با درد شدید همراه بود، با مطب دکتر حامد عباسی یا جراح خود تماس بگیرید تا راهنمایی اختصاصی دریافت کنید.

موارد خاص و توصیه های متمایز

• در صورت وجود پانسمان داخلی یا تامپون بینی: اجرای هر گونه فشار داخل دهان یا غرغره شدید ممکن است تامپون را جابجا کند. در چنین شرایطی فقط شستشوی بسیار ملایم با سرم نمکی توصیه میشود و مسواک زدن مکانیکی را تا دستور بعدی جراح به تعویق بیندازید. دکتر حامد عباسی همواره تاکید میکند در این مرحله از دستورات دقیق جراح تبعیت کنید.

• اگر اسپلینت خارجی یا گچ دارید: از تماس مستقیم یا فشار روی ناحیه اسپلینت پرهیز کنید و هنگام مسواک زدن مراقب باشید تا اسپلینت در معرض کشش یا ضربه قرار نگیرد.

• بیماری های زمینه ای دهان مانند ژینژیویت یا دندانپزشکی اخیر: در این موارد هماهنگی بین جراح و دندانپزشک لازم است تا زمان و روش مناسب انجام شود.

نکات تکمیلی برای نگهداری دهان و دندان در دوران نقاهت

• هیدراتاسیون مناسب کمک میکند بافت های دهان مرطوب بمانند و فرایند ترمیم بهتر انجام شود.

• از مصرف غذاهای چسبنده یا بسیار رشته ای که نیاز به جویدن زیاد دارد تا حد ممکن در روزهای اول پرهیز کنید.

• معاینات دندانپزشکی که ضرورتی فوری ندارند را به بعد از دوره نقاهت موکول کنید مگر اینکه مشکل حاد وجود داشته باشد.

• اگر سابقه فشار خون بالا یا داروهای رقیق کننده خون دارید، پیش از مسواک زدن شدید و هر اقدام دیگری با جراح در میان بگذارید چون این شرایط میتواند ریسک خونریزی را افزایش دهد.

توصیه های دکتر حامد عباسی به بیماران

دکتر حامد عباسی همواره تاکید میکند که محافظت از نتیجه جراحی بینی به جزئیات روزمره بستگی دارد. چند توصیه کلیدی ایشان عبارتند از:

• از روز اول تا زمان اعلام شده توسط جراح، هر کاری که احتمالا باعث فشار مکانیکی یا افزایش فشار داخل بینی میشود را با احتیاط انجام دهید.

• در مورد استفاده از مسواک برقی یا دهانشویه های خاص حتما قبل از مصرف مشورت کنید.

• اگر شک دارید، انتخاب محافظه کارانه تر همیشه مطمئن تر است؛ به جای فشار آوردن برای پاکسازی عمیق، دفعات مسواک زدن را کمی افزایش دهید اما هر بار با ملایمت.

نتیجه گیری

رعایت نکات ساده اما دقیق هنگام مسواک زدن بعد از رینوپلاستی میتواند تفاوت بزرگی در کیفیت بهبود و ماندگاری نتیجه جراحی ایجاد کند. استفاده از مسواک نرم و سر کوچک، تکنیک های کنترل شده، پرهیز از غرغره و حرکات شدید و تبعیت از دستورالعمل های جراح مانند توصیه های دکتر حامد عباسی مسیر بهبود را هموارتر میسازد. همیشه به یاد داشته باشید هدف حفظ سلامت دهان بدون وارد آوردن فشار به بینی است. در صورت هر گونه علامت غیرطبیعی مانند خونریزی مداوم، درد شدید یا جابجایی اسپلینت، سریعاً با مطب تماس بگیرید.